De Waalse regering heeft donderdagavond het vrijhandelsakkoord tussen de EU en Canada, CETA, verworpen. De onderhandelingen worden vrijdag wel voortgezet, zei premier Paul Magnette na afloop van spoedberaad met zijn kabinet.
Magnette legde deze week een bom onder het verdrag met zijn weigering premier Charles Michel het te laten ondertekenen namens heel België.
Door de blokkering staat het al in 2014 gesloten handelsakkoord op losse schroeven. Hoewel het juridisch niet vereist is, hebben de EU-lidstaten namelijk afgesproken dat ondertekening van het verdrag om unanimiteit vraagt. In België is buitenlandse handel een bevoegdheid van de deelstaten. Premier Charles Michel kan zonder hun toestemming dus niet tekenen.
In CETA wordt alles geregeld, van afschaffing van exporttarieven tot intellectueel eigendom en gezamenlijke normen voor landbouwproducten. Het zou op 27 oktober in Brussel met de Canadese premier Justin Trudeau worden ondertekend. Het verdrag moet door het Europees Parlement en alle nationale en relevante regionale parlementen in de EU worden geratificeerd.
Door de staatsstructuur van België is buitenlandse handel een bevoegdheid van de regio’s. De Walen maken zich zorgen over landbouwafspraken en de manier waarop conflicten over investeringen moeten worden opgelost. Een ‘bindende’ verklaring die aan het akkoord zou worden gehecht om de onrust weg te nemen die ook in andere EU-landen heerst, vindt Magnette onvoldoende.
Nieuwe voorstellen
De nieuwe voorstellen die EU-commissaris Cecilia Malmström (Handel) donderdagmiddag op tafel had gelegd om de impasse te doorbreken, blijken niet genoeg om de zorgen bij de Walen weg te nemen.
"Er is vooruitgang geboekt op het vlak van landbouw, maar nog niet voldoende. We hebben ook duidelijk aangegeven dat we een probleem hebben met het arbitragesysteem, dat misbruikt zou kunnen worden door de multinationals in Canada", aldus Magnette.
Vrijdagmorgen ontmoet hij de Canadese minister van Handel, Christina Freeland. "We zullen dan bekijken of er nog ruimte is om verder te komen met het dossier. Als dat zo is gaan we daarmee terug naar de Europese Unie.''
De klok begint te tikken om het akkoord te redden omdat de Canadese premier Trudeau zekerheid wil over de voorgenomen ondertekening van CETA, voor hij naar Brussel reist voor de geplande EU-Canadatop op 27 oktober. Hij dreigt anders niet te komen.
EU-president Donald Tusk zei eerder op de dag na een gesprek met Michel zeer bezorgd te zijn over de afloop. "De geloofwaardigheid van Europa staat op het spel."
Tweede Kamer steunt CETA
Een meerderheid in de Tweede Kamer steunt het vrijhandelsverdrag CETA, bleek eerder deze maand tijdens een debat.
Tegenstanders zeggen dat CETA – net als het handelsverdrag tussen de EU en VS (TTIP) – de Europese standaarden gaat aantasten. Het zou ten koste gaan van Europese normen op het gebied van onder meer dierenwelzijn en voedselveiligheid.
Onder meer vakbonden FNV en CNV, Greenpeace, de Consumentenbond en Milieudefensie riepen de Tweede Kamer eerder op het verdrag niet te steunen. Volgens de organisaties is CETA in de huidige vorm mogelijk “een ernstige bedreiging voor milieu, publieke diensten, arbeidsnormen en de veiligheid van consumenten”.